ศาลพระภูมิ ศาลเจ้าที่

คนไทย สมัยก่อนมักจะนิยมตั้งศาลพระภูมิเอาไว้หน้าบ้าน เพื่อเป็นสิริมงคลกับบ้าน แต่ปัจจุบันความนิยมในการตั้งศาลพระภูมิ ดูเหมือนจะลดน้อยลงไป เพราะคนรุ่นใหม่ มองว่า ไม่ค่อยมีเวลาดูแล และศาลยังทำให้บ้านไม่สวยอีกด้วย

ความจริงแล้ว เรื่องของการตั้งศาลพระภูมินั้น อยู่ที่ตัวเจ้าของบ้านเป็นสำคัญ ต้องถามตัวเองว่าอยากตั้งหรือเปล่า เพราะถ้าไม่อยากตั้ง แล้วไปตั้งโดยไม่ดูแลเอาใจใส่ จะ ก่อผลเสียมากกว่า ส่วนคนที่อยากตั้งอยู่แล้ว คงต้องรู้กฎเกณฑ์บางประการที่จะต้องทำให้ถูกต้อง หลักเกณฑ์ในการตั้งศาลพระภูมิมีมากมายตามพิธีกรรมของศาสนาพราหมณ์

ซึ่งผมจะไม่นำมาพูดถึง ผมจะพูดในมุมของฮวงจุ้ยมากกว่า ซึ่งในทางฮวงจุ้ยเองจะเน้นที่การเลือกชัยภูมิเป็นประเด็นสำคัญ และการจัดสภาพแวดล้อมรอบๆ ศาล 'ไม่ควรให้เงาบ้านทับศาลพระภูมิ'

นี่เป็นคำกล่าวของคนโบราณที่บอกเป็นนัยว่า ศาลพระภูมิไม่ควรวางเอาไว้ใกล้ตัวบ้าน แต่ปัจจุบันเท่าที่ผมพบเจอ บ้านเล็กๆอย่างบ้านทาวน์เฮ้าส์ยังมีการตั้งศาลพระภูมิ เอาไว้ในบ้าน ซึ่งถือว่า ผิดหลักที่คนโบราณกล่าวไว้

หลักของฮวงจุ้ยเอง การตั้งศาลพระภูมิใกล้ตัวบ้านมากเกินไป ถือเป็นการไม่เคารพศาล เพราะตัวบ้านที่สูงกว่าจะกดข่มศาล ซึ่งจะเข้าข่ายเด็กยืนค้ำหัวผู้ใหญ่ เป็นการไม่ สมควร

จุดที่นิยมวางศาลตามหลักของฮวงจุ้ย จะเลือกวางในตำแหน่งมุมของบ้านแล้วหันหน้าศาลมาที่ประตูรั้ว หลักฮวงจุ้ยจะไม่พิจารณาในเรื่องทิศในการหันศาล ซึ่งจะผิดกับ หลักของศาสนาพราหมณ์ที่เน้นเรื่องการหันศาลให้ถูกทิศ จนศาลบางบ้านต้องหันศาลพระภูมิออกนอกบ้านก็มี หันไปหลังบ้านก็มี หรือหันเฉียงกับตัวบ้านเพื่อให้ได้ทิศที่ตรงก็มี หลักฮวงจุ้ยบอกแต่เพียงว่า หันศาลไปที่ประตูรั้ว ซึ่งเป็นจุดรับกระแสเข้า-ออกของบ้าน

ข้อห้ามในการหันศาลพระภูมิตามหลักฮวงจุ้ยนั้น จะห้ามวางศาลเล็งกับประตูบ้าน หรือวางศาลในลักษณะหันออกนอกบ้าน เมื่อเราได้ตำแหน่งในการตั้งศาลพระภูมิแล้ว การจัดองค์ประกอบรอบๆศาลก็ใช้หลักเกณฑ์เดียวกันการตั้งศาลตี้จูเอี้ย การวางแจกัน กระถางธูป จะต้องไม่ใหญ่จนปิดบังหน้าศาล การวางน้ำบริเวณศาล จะต้องวางหน้าศาล เท่านั้น ซึ่งส่วนใหญ่จะนิยมวางเป็นอ่างบัว หรือน้ำพุเล็กๆ ห้ามทำน้ำรอบฐานของศาลพระภูมิ หรือหลังศาลมีท่อน้ำทิ้งไหลผ่าน

รูปแบบของศาลพระภูมิ ส่วนใหญ่ที่นิยมกันจะมีรูปทรงมาตรฐาน มีเสารับศาลต้นเดียว ซึ่งจะผิดกับศาลเจ้าที่ของคนไทย (ศาลตา-ยาย) จะเป็นศาลที่มีเสา 4 ต้น การวาง ศาลตา-ยายอาจวางคู่กับศาลพระภูมิ หรือวางแยกกันก็ได้ ส่วนบางบ้านที่นิยมตั้งศาลเทพ เช่น ศาลพระพรหม หลักการเลือกชัยภูมิก็ไม่ต่างจากการตั้งศาลพระภูมิ

ผู้รู้ในทางฮวงจุ้ยเคยบอกผมไว้ว่า การตั้งศาลเจ้าที่ หรือศาลพระภูมิ ถ้าเจ้าของบ้านไม่มีเวลาที่จะดูแล หรือไม่มีศรัทธาในเรื่องนี้ ตั้งกันไปตามประเพณี แบบนี้ก็ไม่ควรที่ จะตั้ง เพราะจะเกิดผลเสียมากกว่า

ปัจจุบันวิถีของคนจะอยู่อาศัยกันเป็นกลุ่ม อย่างพวกหมู่บ้านจัดสรรทั้งหลาย เรียกว่า บ้านชนบ้านก็เลยทีเดียว การอยู่รวมกลุ่มแบบนี้อาจใช้วิธีตั้งศาลรวมเพื่อให้ทุกบ้านมา ใช้ได้ ซึ่งหมู่บ้านต่างๆ ก็นิยมที่ตั้งศาลของหมู่บ้านอยู่แล้ว คนรุ่นใหม่ๆ เดี๋ยวนี้จึงไม่นิยมตั้งศาลพระภูมิหรือศาลเจ้าที่ในบ้าน เพราะสามารถไปใช้ศาลของหมู่บ้านแทนก็ได้ เรื่องนี้คงขึ้นอยู่กับความเชื่อและความศรัทธาของแต่ละบุคคล ประเด็นสำคัญน่าจะอยู่ที่ตัวเจ้าของบ้านว่า มีความเชื่อความศรัทธาในเรื่องนี้มากน้อยแค่ไหน ถ้ามีความ เชื่อว่าตั้งศาลแล้ว ดีก็ควรที่จะตั้ง ส่วนใครที่ไม่เชื่อหรือรู้สึกเฉยๆ กับการตั้งศาลก็ไม่มีความจำเป็นอะไรที่จะต้องตั้ง เพียงแต่ว่าถ้าใครคิดจะตั้งศาลในบ้าน ก็ควรที่จะทำให้ถูก ต้อง เพราะถ้าทำผิดอาจมีผลเสียตามมาก็ได้